13 augustus
Kalkense meersen
Gids : Willy Van Samang
Afstand : 2 lussen van ong. 8,5 km. Beide wandelingen kunnen worden ingekort.
Busreis : 8 u. parking gemeentehuis Herent aan de Spoorwegstraat
8.15 u. parking Bodart Leuven, 8.30 u. Vilvoorde, afrit 6 van de Brusselse Ring. Prijs: 12 euro. Overschrijven op de rekening van de wandelclub (zie omslag). Opstapplaats vermelden! Inschrijven tegen uiterlijk 1 augustus. Voor de laatkomers: eerst een telefoontje naar penningmeester André Sevenants.
Piknick : Café De Zwaan, Veerstraat 14 in Uitbergen.
De wandeling
De Kalkense Meersen, een oud overstromingsgebied, is één van de vele natuurgebieden die als onderdeel van het Sigmaplan voor de Schelde werden aangelegd. Het verhaal van het Sigmaplan begint in 1975 na de dramatische overstroming in Ruisbroek. Hogere dijken en overstromingsgebieden waren nodig om de omgeving beter te beschermen tegen overstromingen van de Schelde en haar bijrivieren en de unieke Scheldenatuur opnieuw alle ruimte geven. De Kalkense Meersen zijn daar een perfect voorbeeld van.
Het woord meers (of mars) betekent moeras of drassig land en is ontleend aan het Latijnse mariscum. Een meers duidt op laaggelegen, natte grond die alleen geschikt is als weide- en hooiland. Synoniemen zijn broek, moer en wis. (volgens Wikipedia)
De Kalkense Meersen tussen Wetteren, Berlare, Laarne en Wichelen vormen een indrukwekkend aaneengesloten landschap van 1.000 hectare en daarmee één van de grootste overblijfselen van de Scheldemeersen. Deze meersen liggen inderdaad uitgestrekt langs de oever van de Schelde, al spreekt men hier van de Zeeschelde omdat dit deel nog invloed ondervindt van de getijdenwerking. Precies die inwerking van eb en vloed leverde in het verleden soms gevaar op voor overstromingen. Het gebied zorgde dan voor een natuurlijke buffer om het dreigende water op te vangen.
De Kalkense Meersen bestaan uit grasland doorkruist met sloten, slikken en schorren en uitgestrekte vijvers. Ze stralen een in Vlaanderen zeldzame ruigheid en openheid uit. Het is een ideale biotoop voor een hele schare van water- en weidevogels. Doordat bepaalde gebieden afgewaterd werden, kon er ook gedeeltelijk, zij het zeer beperkt, aan akkerbouw worden gedaan. De Kalkense Meersen zijn daarenboven een van de laatste stiltegebieden van de provincie Oost-Vlaanderen. En dat is een van de pluspunten om hier een dagje door te brengen.
Het wandelnetwerk Kalkense Meersen – Donkmeer, aangevuld met de wandelkaart van Natuurpunt, biedt stof voor enkele mooie wandeldagen, zoals vorig jaar in de nabijheid van het Donkmeer in Overmere (Berlare).
De voormiddagwandeling start in Kalken (deelgemeente van Laarne). De achtkantige toren van de St.-Denijskerk dateert uit de 12e eeuw. De rest van deze driebeukige kruiskerk kwam vooral tijdens de 15e en 16e eeuw tot stand. Het rijke interieur en meubilair is vooral 17e-eeuws.
We volgen grotendeels de bewegwijzering van de (hoe kan het anders?) Meersenwandeling. Achtereenvolgens komen we door de Scherenmeersen, de Molenmeers en de Broekmeers. Ter hoogte van Schellebelle (‘gemeente met de mooiste dorpsnaam’ lees je er op een plaatsnaambord) - aan de overkant bereikbaar met de overzetboot - bereiken we de Schelde waar we 1,5 km langs wandelen. Daarna stappen we langs de Kalkenvaart, een vanaf 1750 door mensenhanden gegraven waterloop die moest zorgen voor de aanvoer en verhandeling van mest (beerschuiten werden via de Schelde vanuit Gent aangevoerd). Een snelle verzanding maakte een einde aan deze bedrijvigheid. Een pompgemaal dient voor het afwateren van het overtollige Scheldewater.
We volgen hier ook korte tijd het parcours van de GR 128, komende van Boulogne aan de Noordzee (F). Onderweg steken we dan nog de Oude Schelde over. Dit is een vroegere meander die in 1890 werd afgesneden, waardoor de Schelde rechter getrokken werd. De oorspronkelijke rivierbedding werd gedeeltelijk gedempt en met populieren beplant.
De langere wandeling haakt hier af en volgt even deze Oude Schelde. En zo belanden we terug in Kalken. Na de wandeling brengt de bus ons naar Uitbergen voor de picknick.
Knp. 25 - 26 – 23 – 22 – 21 - 20 – 19 – 18 – (14 – 15 -) 16 - 25
(14 -15 = langere wandeling)
‘s Namiddags vertrekken we van op het dorpsplein van Uitbergen, een deelgemeente van Berlare. Het dorpsplein zelf is pas in 1999 volledig opnieuw ingericht. We treffen er o.m. het oude gemeentehuis in Vlaamse renaissancestijl en een pastorij in Louis XIV-stijl aan.
We zoeken de Scheldedijk op en volgen die op het jaagpad gedurende twee kilometer. Daarna, aan een bocht van de Schelde en met zicht op de kerktoren van Schellebelle, verlaten we de stroom en volgen grotendeels de bewegwijzering van Natuurpunt. We komen terecht in de Wijmeers, ook weer een landschap van schorren en slikken. We volgen dan enige tijd de tekens van de Heisbroekwandeling. Hier werd een groot begrazingsblok van 30 ha gecreëerd. Galloway-runderen moeten er mee voor zorgen dat de zeldzame flora van de arme zandgronden van een vroegere rivierduin (8000 jaar geleden door zandverstuivingen gevormd) kan bewaard blijven. Ook dit is een grotendeels stilte-wandelgebied. Enkele waterplassen zijn ontstaan door de turfwinning uit de 18e eeuw.
We wandelen ook hier even op het parcours van de GR 128. Bij het verlaten van de Meersen komen we nog even in de buurt van het Donkmeer en de Voorstesloot, langs waar het overtollige water van het Donkmeer wordt afgevoerd. Langsheen het kasteel van baron de Visart de Bocarné, de vroegere burgemeester van Uitbergen, en langs een mooie kerkwegel belanden we uiteindelijk weer bij ons vertrekpunt.
Knooppunten 85 – 88 – 89 – 87 – 94 – 93 – 96 – 98 – 95 – 91 (– 4 – ) 85 (= 8,3km) (of 90 - 88 - 85 = 6,5 km)
Tekst : Willy Van Samang
Afstand : 2 lussen van ong. 8,5 km. Beide wandelingen kunnen worden ingekort.
Busreis : 8 u. parking gemeentehuis Herent aan de Spoorwegstraat
8.15 u. parking Bodart Leuven, 8.30 u. Vilvoorde, afrit 6 van de Brusselse Ring. Prijs: 12 euro. Overschrijven op de rekening van de wandelclub (zie omslag). Opstapplaats vermelden! Inschrijven tegen uiterlijk 1 augustus. Voor de laatkomers: eerst een telefoontje naar penningmeester André Sevenants.
Piknick : Café De Zwaan, Veerstraat 14 in Uitbergen.
De wandeling
De Kalkense Meersen, een oud overstromingsgebied, is één van de vele natuurgebieden die als onderdeel van het Sigmaplan voor de Schelde werden aangelegd. Het verhaal van het Sigmaplan begint in 1975 na de dramatische overstroming in Ruisbroek. Hogere dijken en overstromingsgebieden waren nodig om de omgeving beter te beschermen tegen overstromingen van de Schelde en haar bijrivieren en de unieke Scheldenatuur opnieuw alle ruimte geven. De Kalkense Meersen zijn daar een perfect voorbeeld van.
Het woord meers (of mars) betekent moeras of drassig land en is ontleend aan het Latijnse mariscum. Een meers duidt op laaggelegen, natte grond die alleen geschikt is als weide- en hooiland. Synoniemen zijn broek, moer en wis. (volgens Wikipedia)
De Kalkense Meersen tussen Wetteren, Berlare, Laarne en Wichelen vormen een indrukwekkend aaneengesloten landschap van 1.000 hectare en daarmee één van de grootste overblijfselen van de Scheldemeersen. Deze meersen liggen inderdaad uitgestrekt langs de oever van de Schelde, al spreekt men hier van de Zeeschelde omdat dit deel nog invloed ondervindt van de getijdenwerking. Precies die inwerking van eb en vloed leverde in het verleden soms gevaar op voor overstromingen. Het gebied zorgde dan voor een natuurlijke buffer om het dreigende water op te vangen.
De Kalkense Meersen bestaan uit grasland doorkruist met sloten, slikken en schorren en uitgestrekte vijvers. Ze stralen een in Vlaanderen zeldzame ruigheid en openheid uit. Het is een ideale biotoop voor een hele schare van water- en weidevogels. Doordat bepaalde gebieden afgewaterd werden, kon er ook gedeeltelijk, zij het zeer beperkt, aan akkerbouw worden gedaan. De Kalkense Meersen zijn daarenboven een van de laatste stiltegebieden van de provincie Oost-Vlaanderen. En dat is een van de pluspunten om hier een dagje door te brengen.
Het wandelnetwerk Kalkense Meersen – Donkmeer, aangevuld met de wandelkaart van Natuurpunt, biedt stof voor enkele mooie wandeldagen, zoals vorig jaar in de nabijheid van het Donkmeer in Overmere (Berlare).
De voormiddagwandeling start in Kalken (deelgemeente van Laarne). De achtkantige toren van de St.-Denijskerk dateert uit de 12e eeuw. De rest van deze driebeukige kruiskerk kwam vooral tijdens de 15e en 16e eeuw tot stand. Het rijke interieur en meubilair is vooral 17e-eeuws.
We volgen grotendeels de bewegwijzering van de (hoe kan het anders?) Meersenwandeling. Achtereenvolgens komen we door de Scherenmeersen, de Molenmeers en de Broekmeers. Ter hoogte van Schellebelle (‘gemeente met de mooiste dorpsnaam’ lees je er op een plaatsnaambord) - aan de overkant bereikbaar met de overzetboot - bereiken we de Schelde waar we 1,5 km langs wandelen. Daarna stappen we langs de Kalkenvaart, een vanaf 1750 door mensenhanden gegraven waterloop die moest zorgen voor de aanvoer en verhandeling van mest (beerschuiten werden via de Schelde vanuit Gent aangevoerd). Een snelle verzanding maakte een einde aan deze bedrijvigheid. Een pompgemaal dient voor het afwateren van het overtollige Scheldewater.
We volgen hier ook korte tijd het parcours van de GR 128, komende van Boulogne aan de Noordzee (F). Onderweg steken we dan nog de Oude Schelde over. Dit is een vroegere meander die in 1890 werd afgesneden, waardoor de Schelde rechter getrokken werd. De oorspronkelijke rivierbedding werd gedeeltelijk gedempt en met populieren beplant.
De langere wandeling haakt hier af en volgt even deze Oude Schelde. En zo belanden we terug in Kalken. Na de wandeling brengt de bus ons naar Uitbergen voor de picknick.
Knp. 25 - 26 – 23 – 22 – 21 - 20 – 19 – 18 – (14 – 15 -) 16 - 25
(14 -15 = langere wandeling)
‘s Namiddags vertrekken we van op het dorpsplein van Uitbergen, een deelgemeente van Berlare. Het dorpsplein zelf is pas in 1999 volledig opnieuw ingericht. We treffen er o.m. het oude gemeentehuis in Vlaamse renaissancestijl en een pastorij in Louis XIV-stijl aan.
We zoeken de Scheldedijk op en volgen die op het jaagpad gedurende twee kilometer. Daarna, aan een bocht van de Schelde en met zicht op de kerktoren van Schellebelle, verlaten we de stroom en volgen grotendeels de bewegwijzering van Natuurpunt. We komen terecht in de Wijmeers, ook weer een landschap van schorren en slikken. We volgen dan enige tijd de tekens van de Heisbroekwandeling. Hier werd een groot begrazingsblok van 30 ha gecreëerd. Galloway-runderen moeten er mee voor zorgen dat de zeldzame flora van de arme zandgronden van een vroegere rivierduin (8000 jaar geleden door zandverstuivingen gevormd) kan bewaard blijven. Ook dit is een grotendeels stilte-wandelgebied. Enkele waterplassen zijn ontstaan door de turfwinning uit de 18e eeuw.
We wandelen ook hier even op het parcours van de GR 128. Bij het verlaten van de Meersen komen we nog even in de buurt van het Donkmeer en de Voorstesloot, langs waar het overtollige water van het Donkmeer wordt afgevoerd. Langsheen het kasteel van baron de Visart de Bocarné, de vroegere burgemeester van Uitbergen, en langs een mooie kerkwegel belanden we uiteindelijk weer bij ons vertrekpunt.
Knooppunten 85 – 88 – 89 – 87 – 94 – 93 – 96 – 98 – 95 – 91 (– 4 – ) 85 (= 8,3km) (of 90 - 88 - 85 = 6,5 km)
Tekst : Willy Van Samang